29 декабря 2017 г.
"Иккĕмĕш" çăкăр... Сĕтел çине мĕнле çитет вăл? Çĕрулми çитĕнтерес тесе çĕр ĕçченĕсем кунне-çĕрне пĕлмесĕр тăрăшаççĕ.
Апла пулин те, çулсем ирт-нĕçем, çĕрулми тухăçĕ сахалланса, чаксах пырать. Çак çитменлĕхрен хăтăлас тесен вăрлăхлăх çĕрулмине кашни 3-4 çултан çĕнетсе пымалла. Кун пек чухне те хуçалăх ертỹçисене ытти чылай ыйту канăç памасть. Тĕслĕхрен, пахалăхлă вăрлăх тупасси, вăл чирлисен йышĕнчен те ан пултăр. Ют çĕршывсенчен хаклă хакпа тупма пулĕ-ха ăна, анчах та вăл пирĕн климата килĕштерĕ-ши? Çак тата ытти ыйтусем çине хурав тупма пулăшаканни паянхи кун "Çĕрулмине мухтав" агрофирма пулса тăчĕ. Декабрĕн 27-мĕшĕнче "Çĕрулмине мухтав - Елчĕк" агрофирма никĕсĕ çинче çĕрулмин селекципе вăрлăх центрĕ хута кайрĕ. Республика шайĕнчи савăнăçа хуçалăх ĕçченĕсемпе пайлама Чăваш Республикин ял хуçалăх министрĕ Сергей Артамонов, Комсомольски тата Елчĕк районĕсен администрацийĕсен пуçлăхĕсем Александр Осиповпа Николай Миллин, "Россельхозцентрăн" Чăваш Енри уйрăмĕн ертỹçи Николай Малов, "АСК" ОООн соучредителĕсем Александр Капитоновпа Мингазым Шарафутдинов тата ыттисем те хутшăнчĕç.
Район пуçлăхĕ, "Çĕрулмине мухтав" агрофирмăн генеральнăй директорĕ Хасият Идиатуллин пухăннисене центр уçăлнă ятпа ăшшăн саламларĕ, лабораторинче малашне паха, таса, тухăçлă тата пирĕн тăрăха "юратакан" вырăнти сортсем çитĕнессе палăртрĕ.
- Чăваш Ен Пуçлăхĕ Михаил Игнатьев кăçал Патшалăх Канашне янă Çырăвĕнче "Вăрлăхлăх çĕрулми туса илмелли хăйне евĕр центр туса хумалла. Ăна йĕркелени импорта пăхăнассине чакарма тата республикăри ял хуçалăх таварĕсене туса илекенсене те, килти хуçалăхсене те вăрлăхпа тивĕçтерме май парать", - тенĕччĕ. Центр-лабораторие кăçалхи раштав уйăхĕнче хута яма палăртнăччĕ. Специалистсем хăйсене шаннă ĕçе туллин тата пахалăхлă пурнăçларĕç. Лаборатори пуласлăхĕ пирки иккĕленместпĕр, кунтан тухнă вăрлăхлăх çĕрулми республикăна кăна мар, çĕршывăмăра тивĕçтерсе тăтăр, - терĕ Сергей Артамонов министр, пухăннисене центр уçăлнă ятпа тата çывхарса килекен Çĕнĕ çулпа саламланă май.
- Лабораторире вăрлăхлăх çĕрулмин микрокалчисене ỹстеретпĕр-ĕрчететпĕр. Пробиркăра ỹсекеннисене А.Г.Лорх ячĕллĕ Пĕтĕм Раççейри ăслăлăхпа тĕпчев институтĕнчен илсе килетпĕр те, кашнине тăватă пая пайласа каялла пробиркăна вырнаçтаратпăр, фитотрона хурса хĕл каçаратпăр. Пурĕ 50 пин микрокалча. Çуркунне вĕсене кăларса туннель-теплицăсене куçаратпăр, - вырăнти тата пулас, халĕ те пыракан ĕç-хĕлпе лаборатори ертỹçи, çамрăк специалист Светлана Филиппова паллаштарчĕ.
Таса вăрлăха пĕр çултах туса илме çук, ăна валли çулсем кирлĕ. Çапах та çак чăрмавлă, анчах кăсăк ĕç питĕ пĕлтерĕшлĕ. Тăрăшни сая ан кайтăр, специалистсем каланă пек, 30 сотăй çĕртен 10 тонна çĕрулми туса илмеллех пултăр.
А.ИСАЕВА.
Источник: "Каçал Ен"