05 декабря 2017 г.
Тĕрлĕ вăрлăх çулталăкĕпех сентре çинчен татăлмасть. Илемлĕ хутаçсем паян та куçа илĕртеççĕ. Анчах çуркуннене хатĕрленсе хăшне туянмалла? Вăрлăх енĕпе ирттернĕ тĕрĕслевсен кăтартăвĕсем иккĕленме хистеççĕ.
МĔНЛЕ СОРТ-ШИ?
Россельхознадзорăн республикăри тата Ульяновск облаçĕн управленийĕн аслă патшалăх инспекторĕ Валентина Никитина каланă тăрăх, кăçалхи 9 уйăхра вăрлăх контролĕ енĕпе 202 тĕрĕслевпе сăнав ĕçĕ ирттернĕ май йĕркене пăснă 179 тĕслĕхе тăрă шыв çине кăларнă. Йĕркене пăхăнман юридици сăпатĕнчи - 5, должноçри 38 çынна тата 8 усламçа, 120 çынна явап тыттарма сăлтав тупăннă. Вăрлăха сортлăхне тата шăтаслăхне çирĕплетекен документсемсĕр сутни - час-часах тĕл пулакан йĕркесĕрлĕх. Маркировка çинче тĕрĕс мар информаци кăтартнă тĕслĕхсем те çине-çинех тĕл пулаççĕ.
Раççей саккунĕсем тăрăх Патшалăхăн селекци çитĕнĕвĕсен реестрне кĕртнĕ вăрлăхсене кăна сутмалла. Çакăн пирки пĕрре мар сăмах тапратнă ĕнтĕ. Анчах çав-çавах Госреестра кĕртмен пахча çимĕç, чечек, ял хуçалăх культурисен сорчĕсем сутлăхра. Беларуç Республикинчен, сăмахран, 12 тонна таранах ял хуçалăх ỹсен-тăранĕсен вăрлăхне тивĕçлĕ документсемсĕр илсе килнине тупса палăртнă инспекторсем. Хĕрлĕ Чутай, Вăрнар, Красноармейски тата ытти районсенче те асăннă документсене кăтартайман.
ПАХАЛĂХĔ ИККĔЛЕНТЕРЕТ
Тĕпчев "али" витĕр тухман вăрлăх акни - тухăç япăх пулнин тепĕр сăлтавĕ тесен те йăнăш пулмĕ. Кăçал Йĕпреç, Шупашкар, Сĕнтĕрвăрри, Красноармейски, Çĕрпỹ районĕсенче сортне тата шăтаслăхне тĕрĕслеттермен вăрлăхсем акса хăварнă тĕслĕхсене тăрă шыв çине кăларнă.
Анчах та вăрлăх пахалăхĕ тĕлĕшĕпе панă документсене те пур чухне те ĕненме çук иккен. Пахалăх докуменчĕсенчи кăтартусен тĕрĕслĕхне пĕлес тĕллевпе 130 партирен 214 проба илсе тĕпчеттернĕ те - 150,09 тонна вăрлăх тасалăх тата шăтаслăх енĕпе тивĕçтерменнине çирĕплетнĕ. Комсомольски, Вăрнар, Шупашкар районĕсенче тата Шупашкар хулинче илнĕ пробăсем - пахалăхсăр.
Улма-çырла тĕмĕсене туяннă чухне те тимлĕх пирки манар мар. Кăçал сорт тата шăтаслăх докуменчĕсемсĕр сутнă 4740 тĕм куç умне пулнă.
СОРТЛĂ ВĂРЛĂХ - ЛАЙĂХ ТУХĂÇ
пулнине палăртаççĕ тĕрĕслев-çĕсем. Халăхра та "Выçă пул, анчах паха вăрлăх ак", тенине илтме пулать. Çавăнпа та специалистсем вăрлăха ятарлă лавккасенче çеç туянма сĕнеççĕ.
Сутуçăсен кашни парти тĕлĕшпе сертификат пулмалла. Сертификат - тавар хăрушсăрлăхĕн тата пахалăхĕн палли. Унта культура ячĕ, унăн сорчĕ, парти номерĕ тата ытти информаци пулмаллах.
Шута илме! Сертификат тата вăрлăх пакечĕсем çинче çырнă информаци пĕр пек пулмалла. Пĕр килменни иккĕленỹ çуратмалла.
Вăрлăх хутаççисем çинче производитель ятне, адресне тата телефонне; культура, сорт ятне; стандарт паллине (ТУ), парти номерне; йывăрăшне (грамм) е шутне; усă курма юрăхлăх вăхăтне кăтартмалла.
Сортсене Госреестрта регистрациленипе кăсăкланни те пăсмĕ: интернетри адресĕ - www.gossort.com.
Н.ВАСИЛЬЕВА,
Россельхознадзорăн Чăваш Республикинчи тата Ульяновск облаçĕнчи управленийĕн ĕçченĕ.
Источник: "Каçал Ен"