15 июня 2016 г.
Сар хĕвел хăпарать тухăçран,
Ман çĕршыв вăранать ыйхăран,
Илтĕнет, ав, лере пур енчен
Акатуй, Акатуй, Акатуй…
Савăнмасăр уяв кунĕнче
Эс ан юл, эс ан юл, эс ан юл.
Çурхи ака-суха ĕçĕсем вĕçленнине халалласа июнĕн 11-мĕшĕнче район центрĕнче ĕçпе юрă тата спорт уявĕ - Акатуй - иртрĕ. Акатуй çĕр ĕçченĕсемшĕн çеç мар, районта пурăнакансемшĕн, ача-пăчашăн çав тери пĕлтерĕшлĕ. Шăпах çак кун ырми-канми тăрăшакансене чысларĕç, инçетри хăнасем района килсе çитрĕç. Кăçалхи уява Каçалсене саламлама Чăваш Республикин Пуçлăхĕ Михаил Игнатьев, мăшăрĕ Лариса Юрьевна, Чăваш Республикин Патшалăх Канашĕн Председателĕ Юрий Попов, Николай Малов тата Кияметдин Мифтахутдинов депутатсем килсе çитрĕç. Сумлă хăнасем чи малтанах ял хуçалăх техникин куравĕпе паллашрĕç, ял ĕçченĕсемпе курнăçрĕç. Кăçал районта пĕрчĕллĕ тата пăрçа йышши культурăсене 12241 гектар акнă, 1272 гектар çĕрулми лартнă. Пĕлтĕрхипе танлаштарсан, кăçал пахча çимĕç культурисене тата сахăр кăшманне ытларах акса хăварнă. Ял хуçалăх ĕçченĕсем ака-суха ĕçĕсене вăхăтра, пахалăхлă вĕçленĕ.
Михаил Игнатьевпа сумлă хăнасем Алă ăстисен хулине те çитрĕç. Кунта курмалли, паллашмалли чăннипех те нумай. Район çыннисем тĕрлеме, çыхма, ỹкерме, тĕрлĕ япаласем ăсталама маттур. Ачасем те аслисенчен юлмаççĕ. Сăмахран, районти искусство шкулне çỹрекенсем кашни çулах хăйсен ĕçĕсен выставкине йĕркелеççĕ. Унпа пĕрлех алă ĕçĕсене çынсене туянма та сĕнеççĕ. Кăçал та пултаруллă вĕренекенсем алкасем, шăрçасем, çĕрĕсем хатĕрленĕ. Ахальтен мар Михаил Васильевич вĕренекенсен пултарулăхне, Надежда Абдюшева педагогăн тăрăшулăхне уйрăммăн палăртса хăварчĕ. Алă ĕçĕсен куравĕпе паллашнă май Михаил Васильевич, Юрий Попов тимĕре шаккаса укçа çапса хатĕрлеме те вăхăт тупрĕç.
- Килнĕ хăнасем, район çыннисем хăйсен кăмăлне каякан тимĕр укçаллă пулчĕç. Сăмахран, нумайăшĕ шăпах Комсомольски районĕн гербĕллĕ укçана суйласа илчĕ, - пĕлтерчĕ Шупашкар хулинчен ятарласа килсе çитнĕ Михаил Алексеев ăстаçă.
Уява Комсомольски район пуçлăхĕ Хасиятулла Идиатуллин тата район администрацийĕн пуçлăхĕ Алексей Самаркин уçрĕç. Вĕсем пуçтарăннисене уяв ячĕпе саламласа ырлăх-сывлăх, телей сунчĕç. Алексей Самаркин çураки ĕçĕсем мĕнле иртнипе кĕскен паллаштарчĕ. Паянхи куна хуçалăхсем акнă-лартнă культурăсене çум курăкран, тĕрлĕ сиенçĕсенчен им-çамлас енĕпе ĕçлеççĕ, пикенсех утă, сенаж хатĕрлеççĕ. Ял хуçалăхĕнче тăрăшакансен канма вăхăт çук. Умра - хĕрỹ тапхăр, лартнă-акнă культурăсене лайăх çитĕнтерсе, паха тухăç пуçтарса кĕртмелле.
- Акатуй - пур халăха та пĕрлештерекен, халăхсен культурипе, йăли-йĕркипе паллаштаракан авалхи çĕр ĕçченĕн уявĕ. Ял ĕçченĕсене ырми-канми тăрăшулăхĕшĕн тав тăватăп, çирĕп сывлăх, ырлăх, ăнăçу сунатăп, - терĕ Михаил Васильевич ăшшăн саламласа.
Чи маттуррисене тата ĕçченнисене Михаил Игнатьев Хисеп грамотисем, Тав хучĕсем тата алла çыхмалли сехет парса чысларĕ. "Асаново" ЯХПК ертỹçи Александр Бахтеров "Чăваш Республикин ял хуçалăх тава тивĕçлĕ ĕçченĕ" хисеплĕ ята тивĕçрĕ. Аслă Çĕрпỹел ял тăрăхĕн пуçлăхне Геннадий Ракчеева "Чăваш Республикин вырăнти хăй тытăмлăх органĕнче тăрăшуллă ĕçленĕшĕн" паллăпа чысларĕç. "Труд" ЯХПК механизаторне Минрешит Тимергалеева хуçалăхра нумай çул тăрăшнăшăн РФ Ял хуçалăх министерствин, Григорий Прокопьев фермера тата "Комсомольская агропромхимия" ООО механизаторне Николай Дряблова Чăваш Республикин Пуçлăхĕн Тав хучĕсемпе тата сехетпе чысларĕç.
"Слава картофелю" агрофирма тĕп бухгалтерне Надежда Антоновăна, Шурутри ветеринари участокĕн заведующине Светлана Черновăна, Н.Васильев фермер хуçалăхĕн трактористне Александр Антонова, "Асаново" ЯХПКра тăрăшакан Наталия Белова дояркăна, Вячеслав Васильев тракториста, Вячеслав Яндров водителе, Галина Васильева пăру пăхакана, "Труд" ЯХПК тракторисчĕсене Решит Гибатдинова, Дмитрий Шуряшкина, "Слава" ЯХПК трактористне Иван Егорова, тĕп зоотехника Альбина Ижедеровăна, "Искра" колхоз операторне Светлана Квасовăна, Геннадий Чемешев тракториста, "Урожай" колхоз механизаторĕсене Владимир Мунтайкина, Николай Никифорова, "Рассвет" ЯХПК ĕçченне Галина Павловăна, Атласкин фермер хуçалăхĕн водительне Геннадий Портнова, "Заря" ЯХПК водительне Владислав Суромова, "Родина" фермер хуçалăхĕн трактористне Анатолий Филиппова Чăваш Республикин Ял хуçалăх министерствин Хисеп грамотисемпе чысларĕç. "Хлебозавод" АУО директорне Физикат Абитова Чăваш Республикин Экономика аталанăвĕн, промышленноç тата суту-илỹ министерствин, район администрацийĕн экономика, пурлăх тата çĕр хутшăнăвĕсен уйрăмĕн начальникне Светлана Ульдинана Чăваш Республикин Патшалăх Канашĕн Хисеп грамотипе чысларĕç. Хырхĕрри тата Асанкасси ял тăрăхĕсен пуçлăхĕсем Анатолий Воробьевпа Николай Карпов ĕçри тăрăшулăхшăн Чăваш Республикин Патшалăх Канашĕн Хисеп грамотисене тивĕçрĕç.
Ял хуçалăхĕнче тăрăшакансене - Николай Ульдина тата Фиргат Хайртдинова - пурăнмалли çурт-йĕр условийĕсене лайăхлатма ятарлă сертификат парса саламларĕç.
Çурхи ака ĕçĕсене пĕтĕмлетсе районти чи маттур та пултаруллă ĕçченсене палăртнă. Вĕсем: "Слава" ЯХПК агрономĕ Ильфат Диканеев, "Восток" ЯХПК ĕçченĕ Вячеслав Корнилов, "Слава картофелю" агрофирма водителĕсем Константин Красновпа Альберт Можаев, "Алга" ЯХПК механизаторĕ Ильгизер Насртдинов, "Сюрбеево" ООО механизаторĕ Анатолий Северов, "Дружба" ЯХПК механизаторĕ Фенис Тазетдинов, "Золотой колос" механизаторĕ Александр Федоров, "Луч" ЯХПК механизаторĕ Юрий Шеверов.
Ĕçпе юрă тата спорт уявĕ ăмăртусемпе те пуян пулчĕ. Комсомольски 1-мĕш вăтам шкулĕ çумĕнче кавир çинче ирĕклĕ майпа кĕрешекенсем вăй виçрĕç. Хĕрỹ тупăшура 61 килограмлисем хушшинче Дмитрий Андреев (Анат Тимĕрчкасси) пĕрремĕш вырăна тухрĕ. Рамиз Хамидуллинпа (Комсомольски) Дмитрий Яндров (Асанкасси) - иккĕмĕшпе виççĕмĕш.
65 килограмлă кĕрешỹçĕсенчен пĕрремĕшпе иккĕмĕш вырăнсене Константин Даниловпа (Асанкасси) Александр Александров (Кивĕ Сĕнтĕр) йышăнчĕç.
70 килограмлисенчен пĕрремĕш вырăна Вячеслав Яндров (Асанкасси) çĕнсе илчĕ. Иккĕмĕш - Геннадий Школьников (Асанкасси). Виççĕмĕш вырăна Тури Тимĕрчкасси каччи Евгений Козлов тухрĕ.Малалла кавир çинче 74 килограмлă спортсменсем вăйĕсене виçрĕç. Игорь Николаев (Аслă Чурачăк) - пĕрремĕш, Степан Даниловпа (Анат Тимĕрчкасси) Михаил Иванов (Асанкасси) иккĕмĕшпе виççĕмĕш вырăнсене йышăнчĕç.
74 килограмран йывăртараххисенчен пĕрремĕш вырăна Никита Крылов (Аслă Чурачăк) çĕнсе илчĕ. Иккĕмĕш вара Кĕçĕн Çĕрпỹелĕнчи Владимир Ефремов пулчĕ.
Никита Крылов абсолютлă чемпион пулса уявăн тĕп парнине - такана - тивĕçрĕ.
Район çыннисемпе хăнасем халăх вăййисенче те хăйсен ăсталăхне кăтартрĕç. 1,5 тонна ытла таякан "УАЗ-469" маркăллă автомашинăна вырăнтан куçаракан, паллах, пăхаттир ятне тивĕç. Вăл - Рамил Шакуров (Урмаел). Вăййа Вениамин Белков судья тивĕçлĕ шайра ирттерчĕ.
Алă вăйĕ виçекенсен йышĕ те сахал пулмарĕ. 75 кг çитичченхи виçере Урмаел каччи Рустем Ильясов чи вăйли пулни палăрчĕ. Иккĕмĕшпе виççĕмĕш вырăнсене Анат Тимĕрчкассинчи Денис Ивановпа Алексей Яковлев йышăнчĕç. 75 килограмм ытларах виçеллисенчен вара тĕп хуламăртан Акатуя килнĕ Алексей Семенов пĕрремĕш пулчĕ. Эдуард Ивановпа Рашид Хамбиков иккĕмĕшпе виççĕмĕш вырăнсене тивĕçрĕç.
Кире пуканĕ йăтса Владимир Калашников чи ăсти пулчĕ, пĕрремĕш вырăна тухрĕ. Виталий Автономов (Комсомольски) - иккĕмĕш вырăнта, Станислав Шкаблев (Комсомольски) - виççĕмĕш.
Тырă миххипе чупса Урмаелти Айнур Садртдиновпа Хырхĕрринчи Елена Хлебниковăна хăваласа çитекенни пулмарĕ.
Çавăн пекех "Çĕр тата çынсем" халăх музейĕ çумĕнче ятарласа хатĕрленĕ площадкăра çак кун пляжри волейбол турнирĕ те иртрĕ. Комсомольски районĕн "Интер" команди пĕрремĕш вырăна алăран вĕçертмерĕ. Иккĕмĕш вырăнта Комсомоль-ски 2-мĕш вăтам шкулĕ çирĕпленчĕ. Виççĕмĕш вырăнта - Чĕчкен ял тăрăхĕн команди.
Унсăр пуçне каччăсем автанла та хĕрỹ тупăшрĕç. Çапах та Асанкасси каччине Андрей Школьникова çĕнекен пулмарĕ.
Çĕнтерỹçĕсене хаклă парнесемпе тата Хисеп грамотисемпе наградăларĕç. Судьясем тĕрлĕ ăмăрту ирттерме спонсорла пулăшу панăшăн уйрăм çынсене, организаци-предприятисене тав турĕç.
Футбола кăмăллакансем "Кĕтне" ФСК стадионне пухăнчĕç. Кунта Комсомольскинчи "Кубня" командăпа Вăрнарти "Химик" тĕл пулчĕç. Çанталăк çиллĕрех пулни футболистсене чăрмантарчĕ пулсан та, тĕлпулу хĕрỹ иртрĕ, çĕнтерỹçĕ ята çĕнсе илессишĕн кашни команда тăрăшрĕ, вăйă 2:2 шутпа вĕçленчĕ.
Акатуй программи çав тери пуян та тĕрлĕ енлĕ пулчĕ. Юрă-ташă кăмăллакансем тĕп сцена çинчи концерта курса савăнчĕç. Кашни ял тăрăхĕ уяв валли ятарласа номерсем хатĕрленĕ. Чăваш, вырăс, тутар халăх тумĕсене тăхăннă пултарулăх ушкăнĕсем пĕрин хыççăн тепри сцена çине тухса çепĕç юрăсем шăрантарчĕç, ташшисемпе куракансен чун-чĕрисене хăпартлантарчĕç. Концерт пирĕн районта виçĕ халăх çынни туслăн, килĕштерсе, пĕр çемьери пек пурăннине тепĕр хут çирĕплетрĕ.
Уяври çынсем Алă ăстисен хулине те çитсе курчĕç. Районти "Çĕр тата çынсем" музей директорĕ Алена Полякова хăнасене алă ăстисемпе, вĕсен ĕçĕсемпе тата тĕрлĕ экспонатсемпе тĕплĕн паллаштарчĕ. Хăйсен кăмăлне каякан ĕçпе аппаланакансем, ăсталăха ỹстерсе пыракансем уяв валли çĕр-çĕр япала хатĕрленĕ. Тăмран, гипсран тĕрлĕ япала хатĕрлекенсен, хитре, куçа илĕртекен эрешсем тĕрлекенсен, чăваш кĕпи çĕлекенсен, вĕтĕ-вĕтĕ шăрçасенчен хушпу, тухья ăсталакансен, çыхакансен, тăварлă чустаран сувенирсем тăвакансен ĕçĕсене курса киленчĕç.
Уява пухăннисем, сумлă хăнасем ял тăрăхĕсем йĕркеленĕ хăна çурчĕсене çитсе курчĕç. Кашниех çуртсене хăйне евĕр ăсталама тăрăшнă. Кăçал республикăра Ĕç çыннин çулталăкĕ пулнине шута илсе тĕрлĕ професси ĕçченĕсем çынсене йышăнчĕç.
Суту-илỹ тăвакансем таçтан та килсе çитнĕ, шашлăкăн техĕмлĕ шăрши хăй патне йыхравларĕ. Канчĕ, савăнчĕ район халăхĕ уявра. Тăрăшса ĕçленĕ хыççăн хавасланма та пĕлмелле. Каçхине район çыннисемпе хăнасем вырăнти тата чăваш эстрада юрăçисен концертне курса киленчĕç, салют пăхса савăнчĕç.
А.ЕФРЕМОВА,
Н.АРХИПОВА.
Источник: "Каçал Ен"