12 марта 2011 г.
Кĕçех çурхи ака-суха ĕçĕсем пуçланаççĕ. Иртнĕ çул шăрăх çанталăк тăнипе пирĕн республикăра уй-хир культурисем тухăçпа питех савăнтармарĕç. Çавăнпа та чылай пĕрлешÿллĕ хуçалăх е уйрăм çынсем те урăх регионсенчен вăрлăхлăх çĕр улми, пĕрчĕллĕ тата пăрçа йышши тырăсен, культурăллă ытти ÿсен-тăрансен вăрлăхĕсене туянаççĕ. Пирĕн республикăна Беларуçрен, Турцирен, Голландирен тата хăш-пĕр çĕр-шывсенчен продукци илсе килни паллă та. Анчах та унтан карантина кĕнĕ чир-чĕр, сиенлĕ хурт-кăпшанкă килес хăрушлăх пур. Вĕсем питĕ хăвăрт сарăлаççĕ, ĕрчеççĕ. Çакă уйрăмах нумай çул «иккĕмĕш çăкăра» пĕр вырăнта лартса тăвакан ял хуçалăх предприятийĕсемпе уйрăм çынсен хуçалăхĕсемшĕн хăрушă. Чирлĕ вăрлăхсемпе темĕнле тăрăшса ĕçлесен те ăнăçлă тухăç илеймĕн. Çавăнпа та тимлĕх пысăк пулмалла. Сортлă вăрлăх туяннă чухне сертификатсене пăхмалла.
Ку çĕр улмипе ĕçлекенсене çеç пырса тивмест. Чăваш Республикинче кÿршĕри Ульяновск облаçĕнчен, Тутарстан Республикинчен, Мари Элрен тата хăш-пĕр регионсенчен кÿрсе килнĕ, сутлăха тăратнă вăрлăхсене асăрхатпăр. Унта сиенлĕ хурт-кăпшанкă, ÿсен-тăран чирĕсем, çум-курăк тĕлĕшпе карантина кĕртнĕ зонăсем пур. Вĕсем пирĕн республикăна шăпах вăрлăх урлă лексе пысăк сиен кÿрес хăрушлăх пур.
Сăмахран, амброзия çум-курăка пĕр ерсен пĕтерме питĕ йывăр. Пур çĕре те лексе ÿсме пултарать: пĕрчĕллĕ культурăсене те, выльăх апачлĕх курăксене те, пахча-çимĕçсене те, садсене те... сиенлет, тухăçа палăрмаллах чакарать. Унăн шăркисем (пыльцасем) çынсен аллерги чирĕсене пуçарса яма пултараççĕ.
Хăйсен ĕçне пахалăхлă туман сутуçăсем вăрлăх тата ытти уй-хир продукцине сертификатсăр (карантин пулнине кăтартмасăр) илсе килеççĕ. Çакăнпа вара пирĕн республикăна пысăк сăтăр тăваççĕ.
«Россельхознадзорăн» Чăваш Республикинчи управленийĕ пирĕн тăрăха карантинлă продукци пырса ан кĕтĕр тесе тăрăшать. Ку енĕпе ятарлă фитосанитариллĕ карантин мероприятийĕсем йĕркелет. 2010 çулта илсе килнĕ фуража, комбикорма, шрота тĕрĕсленĕ. Тĕрĕслесе карантин енчен тивĕçтерменнисем пирки кирлĕ мерăсем йышăннă.
Хисеплĕ ял ĕçченĕсене (ял хуçалăх предприятийĕсене, ялта пурăнакан, хушма хуçалăх тытакан уйрăм çынсене) вăрлăх е ÿсен-тăранăн ытти продукцине туяннă чухне чи малтанах документ ыйтма сĕнетпĕр. Вĕсен карантин сертификачĕ, фитосанитари тĕрĕслевĕн акчĕ пулмалла. Унта сутакан продукцие карантина хупманни, сортсене палăртни пулмалла. Ăна «Россельхознадзор» ФГУ урлă илнине çирĕплетмелле.
Сиенлĕ хурт-кăпшанкă, çум курăк, чир-чĕр пырса кĕресрен асăрханасси вĕсене хирĕç кĕрешесрен чылай çăмăлрах.
Хăвăра интереслентерекен ыйтусемпе эсир «Россельхознадзорăн» Чăваш Республикинчи Управленине кĕрсе тухма пултаратăр. Вăл Шупашкар хулинче, Крупская ячĕллĕ урамăн 9-мĕш çуртĕнче вырнаçнă. Шупашкарти — 8(8352) 52-80-33, Канашри (Çĕнтерĕве 30 çул урам, 87а çурт), 8(83533) 2-18-25 телефонсемпе ыйтса пĕлме пултаратăр.
Источник: "Каçал Ен"